Mẹ tôi sau khi ly hôn đã trở thành người phụ nữ cay nghiệt nhất làng. Bà thường m/ắng tôi: 'Nếu không phải mang theo mày, tao đã tái giá với người giàu có rồi.' Dân làng sau lưng bàn tán: 'Không gả được lại lấy con gái làm bia đỡ đạn.' Bố còn chế nhạo: 'Tính cách đỏng đảnh như mẹ mày lại không đẻ được thằng cu, chỉ có đàn ông nào nuôi bốn trai mà lấy không nổi vợ mới chịu lấy ả.' Sau này, có ông chủ nhỏ thật sự muốn cưới mẹ. Bố lại hối h/ận: 'Ngọc Phấn, mình tái hôn đi, cả nhà cùng sống tốt với nhau nhé.'
01
Năm bảy tuổi, bố ngoại tình với cô gái thành phố. Mẹ phát hiện ra đòi ly hôn. Hai họ ngồi lại đàm phán. Bà nội vui mừng khôn xiết: 'Cũng may mày có chút tự biết, bao năm không đẻ được thằng cu, sớm nên cút khỏi nhà này.' 'Nhưng Bối Bối mày không được mang đi.' Bố sốt ruột: 'Lấy về làm gì? Tiểu Phương đâu có rảnh trông.' Bà nội trợn mắt: 'Mày hiểu cái đếch gì? Nuôi một con nhỏ tốn mấy đồng? Đến tuổi nó học hết cấp hai đi làm thuê, cưới xin lại vét được một mâm sính lễ, mày có thiệt đâu?' Thím thì thào khuyên mẹ: 'Không mang theo con thì tốt, sau này tái giá cũng dễ. Chưa đến ba mươi, sợ gì không gả được người tử tế?' Mẹ lạnh mặt: 'Tại sao con đẻ của tôi lại để chúng nó hưởng lợi từ sính lễ?' 'Lợi lộc này tôi không thể tự mình hưởng sao?' 'Nếu không cho tôi dẫn Bối Bối đi, tôi sẽ không làm thủ tục ly hôn, mày cũng đừng mơ cưới con kia. Xem ai chịu đựng được lâu hơn.' Hồi đó ly hôn nông thôn toàn tự thương lượng. Con cái mặc định về tay nam giới. Trừ khi đàn ông buông tha, không thì đàn bà không thể mang đi. Tôi như món đồ bị giằng co. Cuối cùng bố nôn nóng lên phố nên nhượng bộ. Tôi bước đến bên mẹ, gọi khẽ: 'Mẹ...' Bà trợn mắt: 'Gọi cái gì?' 'Mang theo cái bọc thây như mày, sau này tao đừng mơ tái giá tử tế.' Điều kiện nhượng bộ của bố là không trợ cấp nuôi con, nhưng cậu mợ giành được cho chúng tôi ngôi nhà cũ. Một ngôi nhà đất nện, mái rạ, mưa xuống thì dột tứ bề, gian tây đổ sập từ lâu không ai ở. Bà nội cười nhạo: 'Đây là do tao và Thanh Sơn rộng lượng mới cho nhà. Xem mấy đứa đàn bà ly hôn trong làng, đứa nào ra đi tay trắng?' 'Phải cảm tạ ơn lớn của bọn tao.' Tối đó, bà ném đồ đạc của hai mẹ con ra đường. Mưa rơi, đường làng lầy lội. Cánh cổng nhà cũ vừa mở, mùi ẩm mốc xộc vào mặt. Bầy chim vô danh xoè cánh bay sát mặt khiến tôi hét thất thanh. Tôi níu vạt áo cậu, hỏi khẽ: 'Cậu ơi, hai mẹ con cháu về nhà cậu ở được không?'
02
Nhà cậu mợ đang ở là ông ngoại xây lúc sinh thời. Hồi đó mẹ còn bỏ tiền túi hỗ trợ. Hai tầng bốn phòng ngủ. Vẫn nhớ hồi nhỏ ông ngoại bế tôi, chỉ phòng đông lầu hai: 'Bối Bối, phòng này dành cho cháu đó.' Đến khi ông mất nửa năm trước, mỗi lần về thăm mẹ con tôi vẫn ở phòng đó. Cậu chưa kịp đáp, thím vội nói: 'Chị Hai nhà tôi dạo này đòi ngủ riêng, tôi nhường phòng đông cho chị ấy rồi.' 'Không sao, để chị ấy dọn sang phòng chị Ba vài hôm.' Lúc ấy tôi chưa hiểu ẩn ý người lớn, háo hức nhìn mẹ, chỉ mong thoát khỏi căn nhà m/a quái này dù chỉ vài ngày. Nhưng mẹ đã đổi sắc mặt. Đôi mắt bà đỏ hoe, đẩy mạnh tôi: 'Còn đòi hỏi đông tây, mày tưởng tao muốn mang cái bọc thây này sao?' 'Mày không muốn theo tao thì quay về với bố mày đi.' Bà đẩy mạnh khiến tôi trượt chân ngã vào vũng nước. Mùa đông lạnh cóng, bùn nước ngập ống quần. Chân lạnh, tim cũng đóng băng.
Tôi không hiểu mình sai điều gì mà bị ghẻ lạnh. Đau lòng, tôi bỏ chạy. Cậu mợ gọi gi/ật lại, mẹ quát: 'Mặc nó.' Ngoảnh lại nhìn. Điện nhà cũ đã hỏng, chỉ ánh đèn hàng xóm hắt qua cửa sổ chiếu rọi khoảng sân nhỏ. Trong bóng tối mờ ảo, lưng mẹ thẳng đờ nhưng r/un r/ẩy khẽ. Cơn gi/ận trong tôi tan biến. Chạy về ôm cánh tay mẹ, nghẹn ngào: 'Mẹ ơi, con ở đây với mẹ, mẹ đừng khóc.' Mẹ t/át vào gáy tôi: 'C/âm miệng, ai khóc?' 'Tao ly hôn thằng khốn ấy sướng lắm, cần gì phải khóc!' Cậu sửa lại đường dây điện. Căn nhà xiêu vẹo cuối cùng có ánh sáng. Ánh đèn mờ chiếu lên vết chân chim đuôi mắt, cậu nói khẽ: 'Ngọc Phấn, tính chị dâu vậy đó.' 'Tạm thần ở đây, để anh về nói khéo rồi dọn qua nhà anh.'
03
Mẹ quay lưng dọn giường, đáp khẽ: 'Khỏi phiền, ở đây tốt rồi.' Lúc ấy tôi hơi trách mẹ cứng đầu. Lớn lên chút mới hiểu. Cậu không quyết định được gì, lời mời kia chỉ là xã giao như 'lúc khác mời cơm' - nói cho có, đừng đếm. Sau ly hôn, bố vội vã lên phố sống với người tình, còn hai mẹ con mất cả chục ngày dọn dẹp nhà cũ. Cậu xin mấy viên gạch vụn tạm vá gian tây đổ nát. Mái rạ được lợp mới, nắng chiếu tỏa mùi thơm ngũ cốc. Xong xuôi, cậu không ăn cơm, đạp xe leng keng ra về. Bà nội đứng đầu làng búng hạt dưa, giọng vang như chiêng: 'Thiên hạ còn tìm đâu được đàn ông tốt như Thanh Sơn nhà tôi?' 'Ả chẳng đẻ được thằng cu mà vẫn cho ở nhà.' 'Xem nhà ngoại ả, có thèm đón về không?' Bà Triệu nghe không xuôi: 'Thanh Sơn tốt sao còn trăng hoa? Ngọc Phấn đàng hoàng lắm. Vả lại Bối Bối là con họ Vương, cho chỗ ở đâu có sai?'
