Bữa cơm tất niên, chúng tôi ăn ở nhà cậu. Cậu và dì đều khuyên mẹ tôi:
- Người thầy đó bọn cậu đã dò hỏi kỹ rồi, nhân phẩm thực sự tốt.
- Nghe nói lần trước ngồi chung xe tải đã để ý chị, tìm hiểu mãi mới tìm được chị, thực lòng muốn cưới chị về.
- Chị cứ đ/ộc thân mãi thế cũng không ổn...
Mẹ cười: - Sao nhất định phải kết hôn chứ?
- Tôi nuôi Bối Bối được, tự lo cho mình được, một mình thoải mái vô cùng.
- Không phải hầu hạ đàn ông, tối đến có thể đọc sách học tập, đi xem chiếu bóng ngoài trời.
- Tôi không muốn kết hôn, cũng chẳng muốn sinh thêm con, có Bối Bối là đủ rồi.
Ánh mắt mẹ lúc ấy kiên định, không ai lay chuyển được. Đẹp đẽ hơn cả nữ chính trong phim truyền hình.
Mùng hai Tết khi rời nhà cậu, cậu kéo tôi ra góc lén đưa trăm đồng:
- Cầm lấy m/ua đồ con thích, đừng nói với dì.
- Bối Bối, con phải học giỏi, sau này nếu mẹ con thực sự không lấy chồng, già đi sẽ là trách nhiệm của con, hiểu không?
Tôi gật đầu: - Vâng, con hiểu.
Sau Tết đi làm lại, mẹ nhận thêm việc ghi chép xuất nhập kho. Xưởng nhỏ không quy củ, một người làm nhiều việc là chuyện thường.
Người trước quản lý kho hay sai sót, trong khi mẹ có trí nhớ tốt. Thế là mẹ đảm nhận luôn.
Đồng nghiệp chê: - Chẳng được tăng lương mà hăng hái thế.
Tôi cũng không hiểu. Nhưng mẹ thì thầm: - Không tăng lương nhưng học được nhiều điều.
- Mẹ không muốn làm công nhân cả đời, mẹ muốn làm quản lý.
Những ngày đó mẹ thường xử lý hàng hóa, thống kê số liệu đến một hai giờ sáng. Đồng nghiệp trong xưởng lén cười nhạo:
- Hăng hái thế chẳng lẽ muốn làm bà chủ?
- Làm qua loa cho xong là được, bà này cứng đầu thật.
Nhưng hiệu quả rõ rệt. Kho hàng ngăn nắp hơn, sổ sách rành mạch, tìm đồ dễ dàng, hiệu suất xưởng tăng vọt.
Giám đốc Cao vui lắm, lén tăng lương cho mẹ. Cấp cho căn phòng nhỏ, chúng tôi không phải ở nhà tạm nữa.
Mẹ khi ấy như ngọn đèn. Mỗi khi tôi muốn đuổi theo thần tượng, chơi điện tử, ra quán net như bạn bè, lại nghĩ về mẹ.
Xuất phát điểm của mẹ thấp, chẳng ai nâng đỡ. Nhưng mẹ vẫn không ngừng leo lên, chưa từng bỏ cuộc.
Mẹ m/ua sách kế toán đọc, bảo học thêm không thừa. Mẹ cố gắng thế, tôi sao dám lười biếng?
Hè lớp 6, mẹ 'đầu tư lớn' mời chị Tư Tư - sinh viên mới đậu Đại học Chiết Giang - kèm tôi học. Chị ảnh hưởng tôi rất nhiều.
Chị dạy tôi cách học có phương pháp, tìm quy luật thay vì học vẹt. Nhờ đó, tôi thoát khỏi kiểu học mông lung không trọng tâm.
Mẹ khoe với giám đốc Cao về sự tiến bộ của tôi. Sau đó chị Tư Tư cũng kèm luôn Cao Triết Viễn. Cậu ấy cũng tiến bộ rõ.
Nhiều năm sau, khi mạng xã hội phát triển, tôi xem được clip chị Tư Tư được phong giáo viên đặc cấp. Đúng là thiên phú nghề giáo.
Lên lớp 7, thành tích tôi vọt lên nhanh chóng. Từ hạng 250 lên 200 rồi 100. Cuối học kỳ I lớp 9, tôi đạt hạng 85.
Chưa phải xuất sắc nhất, nhưng so với hạng 300 lúc nhập học đã là bước tiến lớn. Mẹ nhìn phiếu điểm khóc nức nở: - Tốt lắm, giữ vững thế này chắc chắn đậu trường hạng nhất.
- Cuối cùng cũng có chuyện vui rồi.
Đúng vậy. Lúc đó công việc của mẹ gặp nhiều trắc trở. Xưởng tre gặp khủng hoảng.
Tre tái sinh nhanh, dùng làm vật liệu trang trí thân thiện môi trường. Nhưng thực tế, tre làm vật liệu đắt hơn gỗ. Thời đó các ngành phát triển bừa bãi, giá cả mới là yếu tố then chốt.
Những yếu tố môi trường chỉ là hư danh. Thực ra dấu hiệu đã xuất hiện từ lâu.
Giám đốc Cao chạy khắp các hội chợ, thuê nhiều gian hàng trưng bày nhưng hiệu quả kém. Kho chất đầy nguyên liệu và thành phẩm tồn đọng, xưởng không nhận được đơn hàng.
Đã sa thải phân nửa nhân công. Mẹ vừa làm dây chuyền, vừa kiêm kho và kế toán. Giờ mẹ là nhân viên kỳ cựu, có tiếng nói trong xưởng.
Giám đốc Cao đ/au đầu đến mức cầm cố chiếc Santana để trả tiền thuê nhà. Tiền thuê chỉ đóng được đến tháng ba năm sau.
Nếu không xoay chuyển tình thế, xưởng sẽ đóng cửa.
Tết năm đó, dân làng lại xì xào:
- Xưởng tre sa thải nhiều thế, sắp đến lượt Ngọc Phân rồi.
- Hai năm trước làm cao không chịu lấy chồng, giờ qua 35 tuổi, muốn tìm người tốt khó lắm...
Bà nội hả hê: - Đáng đời, bảo sao trước kênh kiệu thế.
- Giờ biết mình có mấy cân rồi chứ?
Mẹ đ/âm thẳng tim bà: - Bà Vương năm nay sáu mươi rồi, không biết có sống tới ngày thấy cháu đích tôn không?
- Thanh Sơn tái hôn gần chục năm rồi, con dâu thành phố nhà bà vẫn chưa có động tĩnh gì à?
- Lần trước tôi bảo Thanh Sơn đi khám, nó đã đi chưa?...
Bà nội tức thở không ra hơi.
Những ngày Tết, TV luôn bật. Mẹ không xem, chỉ để nghe tiếng động cho vui.
Tôi nhớ hôm mùng bốn Tết. Bản tin thời sự đưa tin về hội nghị bảo vệ môi trường ở nước ngoài, trưng bày các vật liệu xanh...
Mẹ đang đi vệ sinh dở, hớt hải kéo quần chạy vào phòng khách xem hết bản tin, rồi lấy điện thoại gọi cho giám đốc Cao:
- Giám đốc, chúng ta đi nước ngoài nhận đơn hàng đi!
- Người nước ngoài coi trọng bảo vệ môi trường, họ sẽ m/ua hàng của mình!
