Thiếu gia vừa dứt lời, dân làng vây quanh đã có người nghẹn ngào nức nở. Mấy ngày nay nước mắt như mưa, ta vốn chẳng quen xử lý cảnh này, đành ngước mắt cầu c/ứu thiếu gia. Chàng vén tay áo đứng dậy, bước ra giữa đám đông tuyên bố:
Từ nay cứ ba ngày sẽ thu m/ua rau dại một lần. Hạ về thì hoa quả cũng theo lệ ấy. Nếu săn được thú rừng, bắt được cá sông, hay hái lâm sản mùa thu, cứ mồng một, rằm mỗi tháng đem đến.
Chẳng cần nhịn ăn nhịn uống mà dâng hết, chỉ lấy đồ tinh túy. Của thường phẩm để lại tự xoay xở. Triều đình có lệnh cấm săn bắt, dẫu trời cao hoàng đế xa cũng chớ dại phạm pháp - một khi sự phát, cả làng liên lụy.
Giọng chàng ôn hòa mà rành rẽ, dân làng chăm chú lắng nghe. Thiếu gia cặn kẽ giảng giải lệnh cấm của phủ quan: Thứ gì được, thứ gì không; Khi nào nên, khi nào cấm.
Lại khuyên nhủ mọi người nếu lỡ đội hàng tích trữ nhiều, phơi khô làm dưa cũng xong. Ai khéo làm món dưa muối, mỗi ngày đem ít đến, chàng sẽ mang về quán thết khách nếm thử. Nhà nào ngon thì sẽ đặt m/ua dài lâu - giá dưa muối chẳng kém thịt tươi.
Dân làng hớn hở ra về. Thiếu gia đưa mắt nhìn theo, tưởng chàng đắc ý, nào ngờ quay sang hỏi ông nội: "Dân làng khổ cực đã lâu chăng?"
Ông nội rít một hơi điếu cày, thở dài: "Làng ta tụ cư sớm, ruộng chia đều các hộ. Đất cằn chẳng nuôi nổi người, nhưng cày sâu cuốc bẫm, lại nhờ sông núi ban phát, đói ch*t cũng ít."
Gió đồng lồng lộng thổi qua. Ông vỗ chiếc ghế mộc bên cạnh mời thiếu gia ngồi, tiếp lời:
"Từ ngày Trang đại tướng quân trấn thủ Ninh Cổ Tháp, thuế má đỡ hà khắc. Triều đình phái quan dạy trồng khoai tây, khoai lang - thứ ấy no bụng lắm. Được mùa ấy, cả làng như thấy ánh bình minh. Năm ngoái lúa trổ đòng, dân làng mơ đến bát cơm trắng ngần..."
"Trời chẳng chiều lòng người! Mưa như trút nước, trẻ khóc người than. Bọn buôn người len lỏi khắp nơi, Đông Vũ cũng vì thế mà vào phủ chủ nhân."
Ông kể tiếp: Tân thành dựng xong, dân làng tản tác. Có kẻ ch*t tuyệt hộ, kẻ chạy lo/ạn đến. Trưởng thôn chia ruộng hoang cho họ. Rồi một ngày, có người mang bốn lạng bạc đến, bảo cháu gái ở kinh thành gửi về. Nhờ số bạc ấy, bà nội khỏi bệ/nh, cô gái lấy chồng đường hoàng. Cả nhà thỉnh thoảng được miếng thịt, nhưng phải ăn vụng.
"Dân làng chê nhà ta nương tựa đàn bà. Già này chẳng thèm để tâm - họ nói đúng! Đàn bà nhà ta đều tài giỏi cả. Bà già giỏi, con gái cũng giỏi!"
Đến khi dị/ch bệ/nh hoành hành, ông lén biếu trưởng thôn hai quan tiền m/ua th/uốc c/ứu làng. Từ đó không ai dám kh/inh thường.
Mùi cơm thơm phức xộc vào mũi. Bụng ta sôi ùng ục, mặc kệ hai người đang trò chuyện, lao vào bếp lấy cái giò heo bà nội hầm từ sáng. Trên đường về đã thèm rỏ dãi!
Hình như ta đoán được ý đồ của thiếu gia lần này. Người này quả nhiên... không tồi.
Bày cơm xong định gọi mọi người, thoảng mùi ngọt ngào lẫn trong hương giò kho. Lần theo mùi thơm, ta phát hiện lan hàn trong phòng đã nở hoa.
Khóm lan mảnh mai này do phu nhân họ Lâm ở An Huy gửi tặng, vận chuyển gian nan về kinh. Ta đặt nó trong chum sành, khệnh khạng bưng về như bưng trứng. Suốt đông đem ủ ấm, quấn kín như thiếu gia.
Nhưng lan hàn có vẻ yếu ớt hơn chủ nhân. Lá rụng lả tả, cành khô xoăn queo. Đem về, ta đặt nó nơi góc cửa sổ ấm áp, tránh hơi nóng lò sưởi.
Bận rộn mấy ngày qua, ta lãng quên nó. Vậy mà trên thân còi cọc ấy, hai cuống hoa màu xanh ngọc đang vươn lên. Khác hẳn loài lan hàn vàng nhạt thường thấy, đoá này trắng muốt như tuyết đầu mùa, toả hương thanh khiết mà kiên cường.
**26**
Sáng hôm sau gà vừa gáy, ta đã dậy cho gà vịt ăn, hối hả ra đồng. Đang hì hục trồng khoai, thiếu gia bất ngờ xuất hiện, lôi ta về nhà bảo dẫn đường đến nhà Nhan đại thúc.
Ta phủi bụi đất, cắn miếng bánh thiếu gia đưa mà lẩm bẩm: Ông này liệu có chữa bệ/nh thật không?
Tường rào nhà họ Nhan xiêu vẹo hơn cả trong làng. Cái gọi là sân chỉ là vài cây sậy cắm tạm quanh hai gian nhà ọp ẹp. Đất sình lầy chưa kịp san lấp, mưa xuống dính như keo.
Họ có đôi con sinh đôi: Hải Hải và Thanh Thanh - cùng tuổi tiểu thư. Vừa vào sân đã thấy Thanh Thanh đang giặt áo, Hải Hải quấn tấm da thú ngang hông, hùng hục chẻ củi. Nhan đại ca hẳn đã ra đồng từ sớm.
