Nghe có vẻ khó tin nhưng thời đó, một gia đình nông dân phải chu cấp cho ba đứa trẻ - một học cấp ba, một cấp hai, một tiểu học - quả là gánh nặng ngàn cân.
Thím Thúy Hoa lại cười nhạo dưỡng mẫu:
- Kiều Kiều là con gái nuôi, cớ chi phải cho nó học làm chi?
- Hay là n/ợ đợ học phí đã? Trường đâu có đuổi ai vì mấy đồng tiền ấy.
Dưỡng mẫu khịt mũi:
- Thiên hạ gi*t người, mình cũng đi sát sinh? Người ta ăn c*t, mình cũng hùa theo à?
- Con bé mỗi lần bị điểm danh đòi n/ợ mặt mày nóng ran, chị cũng là đàn bà, chẳng hiểu con gái càng trọng thể diện sao?
Thím Thúy Hoa tức tối, rủ Bà Vương đi rêu rao khắp xóm:
- Bà Kim Quế đúng là ng/u ngốc, nuôi con nuôi như báu vật. Xem mụ có vắt kiệt sức tiền của rồi được tích sự gì!
- Đầu óc úng nước, chẳng lo phụng dưỡng hai con trai, sau này có ngày bị chúng oán h/ận!
...
Ngoài mùa cấy gặt, dưỡng phụ quanh năm làm thuê ki/ếm sống. Tết đến càng bận rộn. Đêm ba mươi còn lóc cóc đòi n/ợ công. Có năm đòi được, có năm chủ nhà dây dưa cả bốn năm trời mới trả vài trăm.
Mỗi lần thất bại, dưỡng mẫu gi/ận dữ:
- Nhà người ta xây nhà lầu cưới vợ đẹp, thiếu gì mà keo kiệt mấy đồng lẻ thế?
Dưỡng phụ thở dài:
- Biết làm sao? Sang năm tính tiếp vậy.
Theo lệ làng, tháng Giêng kiêng đòi n/ợ. Tiền chưa đòi được đêm giao thừa, đành chờ tới tận cuối năm sau.
Dưỡng phụ đầu tắt mặt tối, mọi việc nhà đổ dồn lên vai dưỡng mẫu. Đồng áng bộn bề: xuân sang hái chè, trồng lạc, khoai lang, ngô, vừng, đậu xanh, đậu tương... Rồi nhổ cỏ, phun th/uốc, bón phân, vun luống khoai, thụ phấn cho ngô, tưới phân tưới nước cho rau...
Ba đứa chúng tôi phần lớn thời gian ở trường, mọi việc đồng áng đều do một tay dưỡng mẫu gánh vác.
Thời gian thoắt cái trôi qua. Anh Cả học hành chăm chỉ nhưng thiên phú có hạn, chỉ đậu được trường ba. Học phí đắt đỏ, ngoài v/ay hỗ trợ vẫn phải tự đóng hơn vạn mỗi năm. Anh Hai không phụ lòng cha mẹ nuôi, đậu vào trường nhất trung, sắp bước vào năm cuối cấp. Tôi cũng đang học lớp tám.
Phụ nữ sợ nhất lo âu và lam lũ. Ba chị em tôi lớn nhanh như măng sau mưa. Còn dưỡng mẫu tựa lớp đất dưới chân, âm thầm cống hiến dưỡng chất.
Hè năm ấy, dưỡng mẫu không cho tôi ra đồng:
- Anh Hai bảo trẻ thành phố hè nào cũng đi học thêm. Đầu óc con như thế, không cố gắng sao đậu được nhất trung?
Chiều hôm ấy, bóng đã xế tà mà bà vẫn đội nón vác cuốc ra cửa:
- Trời tối rồi, mẹ đi đâu thế?
- Ra ruộng ngô làm nốt việc. Dưỡng mẫu nhoẻn miệng cười, biết con thích ngô non, mẹ đã để dành mấy bắp đẹp, lát về hái luôn, mai nấu điểm tâm.
Tôi vừa nấu cơm vừa làm bài. Cơm chín từ lâu mà vẫn chẳng thấy bóng người. Gọi vọng vào triền núi sau nhà mấy tiếng đồng không đáp. Lòng dậy sóng.
Cầm đèn pin đi tìm. Thấy ngô đổ rạp phía trước. Tiến thêm hai bước, tôi ch*t điếng: dưỡng mẫu nằm bất động trên đất. Cổ tay g/ầy guộc buông thõng bên thân ngô, tay vẫn nắm ch/ặt bắp ngô vừa bẻ. Cổ tay bà mảnh khảnh, chẳng khác gì thân cây ngô non.
Da đầu tôi dựng đứng, toàn thân run bần bật. Cố hết sức mới thốt lên tiếng kêu c/ứu:
- C/ứu... c/ứu với...
Xin hãy c/ứu mẹ tôi. Bà tuy miệng lưỡi sắc bén nhưng lòng vàng ngọc. Bà tần tảo, thương chồng thương con. Bà đẹp tựa vầng thái dương trong tim tôi, như ánh trăng sáng giữa đêm đen. Lạy Quan Âm, Phật Tổ, Đức Mẹ, Chúa Jesus... Xin các ngài đừng mang bà đi.
Trạm xá huyện đã đóng cửa. Bí thư thôn chở dưỡng mẫu lên huyện bằng máy kéo. Dưỡng phụ nhận điện thoại hớt ha hớt hải chạy về. Thấy ông, tôi òa khóc nức nở:
- Ba ơi... mẹ... mẹ...
Dưỡng phụ vỗ vai tôi gượng cười:
- Không sao đâu con, mẹ con khỏe lắm, sẽ ổn thôi.
Nhưng tay ông run lẩy bẩy.
May thay, kết quả khám cho thấy bà bị thiếu m/áu Địa Trung Hải. Tạm thời chưa nguy kịch, nhưng phải kiêng lao động nặng, nghỉ ngơi nhiều và tái khám định kỳ.
Tỉnh dậy, dưỡng mẫu đòi xuất viện ngay:
- Khỏe như trâu nhà bí thư, nằm đây làm chi? Tốn tiền oan! Vào viện không bệ/nh cũng thành có bệ/nh.
Dưỡng phụ giữ ch/ặt tay bà:
- Tiền để anh lo, sức khỏe quan trọng hơn.
Năm 2004, bảo hiểm y tế nông thôn chưa phổ cập. Bệ/nh nhẹ vào viện cũng như l/ột da trâu. Dưỡng mẫu gi/ật mạnh dây truyền dịch nhưng bị chồng kìm ch/ặt. Giãy giụa mãi, bà bật khóc:
- Em khỏe mà. Tiền học cho lũ trẻ, phân giống, đám tiệc... Chỗ nào chẳng cần tiền. Anh làm quần quật còn chẳng đủ, biết ki/ếm đâu ra nữa...
Anh Hai bỏ buổi học chạy về. Chàng trai cao lớn nhất nhì xóm cúi gằm mặt, vai run run:
- Mẹ ơi, bác sĩ bảo mẹ phải nghỉ ngơi. Con... con không học nữa, đi làm ki/ếm tiền chữa bệ/nh cho mẹ.
Dưỡng mẫu t/át anh một cái rõ đ/au:
- Dám nói bậy nữa không? Mày mà bỏ học, tao không nhận con!
Quay sang tôi, bà trừng mắt:
- Con cũng vậy! Đừng nghĩ vớ vẩn!
Gi/ận dữ khiến bà thở dốc, mắt tối sầm. Dưỡng phụ vội đỡ bà nằm xuống:
- Đã bảo đừng nóng gi/ận mà...
